ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਖਬਾਰ “ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਇਮਜ਼” ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਏਲੈਕਸ ਤਰਾਵੈਲੀ ਅਤੇ ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਰਾਜ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
ਕਿਸਾਨ ਮੁੜ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ?
ਇਸ ਵਾਰ ਉਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ਗਾਰੰਟੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਣਕ-ਝੋਨੇ ਸਮੇਤ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾ ਸਕਣ ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ, ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਨੇੜਲੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰਚ ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ ਦੁਆਰਾਂ ਨੂੰ ਮੱਲਕੇ ਬੈਠਣਾ ਹੈ । ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਬਾਰਡਰ ਸ਼ੰਭੂ ਉੱਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ-ਟਰਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੰਕਰੀਟ ਪਾ ਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਕੰਟੇਨਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਭਰਕੇ ਹਾਈਵੇਅ ਨੂੰ ਬੈਰੀਕੇਡਿੰਗ ਕਰਕੇ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ 13 ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ 18 ਤੱਕ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਹੀ ਬੈਠੇ ਹਨ । ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਡਰੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਅੱਥਰੂ-ਗੈਸ ਗ੍ਰੇਨੇਡ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
ਕੀ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ 2020 ਅਤੇ 2021 ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਕਿਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਨ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ । ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਜਿੱਤ ਗਏ ਤਾਂ – ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਮੋਦੀ ਲਈ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਵਿੱਚ – ਉਹ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰ ਜਿੱਥੇ ਲਗਭਗ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ, ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਭੀੜ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਧਮਕੀਆਂ ਜਾਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ?
ਇਸ ਵਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਗ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਜਾਂ ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਪੀ. ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਕਣਕ ਅਤੇ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਜੋ ਵੀ ਲਾਗਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ।
ਸੈਂਕੜੇ ਛੋਟੀਆਂ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਪੰਧੇਰ ਅਤੇ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਡੱਲੇਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਲਟਕ ਗਈਆਂ ਸਨ, “ਖ਼ਾਸਕਰ ਐਮ.ਐਸ.ਪੀ. ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।”
ਸ੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ 2015 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਜੁਮਲਾ ਹੀ ਨਿਕਲਿਆ ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸ੍ਰੀ ਪੰਧੇਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਆਵੇ ਜਾਂ ਸਾਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇਵੇ।”
ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰ ਜਨਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਡੇਰੇ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਝੱਲਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬੈਰੀਕੇਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤੂਫਾਨ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਟਕਰਾਅ ਜਿਸ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਸਿਆਸੀ ਨਤੀਜੇ ਸਨ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੁੰਦੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ; ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਿੱਖ ਵੱਖਵਾਦੀਆਂ ‘ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਜ਼ਾਹਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ: ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੱਤਿਆ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।